Welke ND-filter moet ik gebruiken voor mijn drone?

Er zijn veel mensen die ND-filters verkeerd gebruiken. Het is dan ook niet altijd even duidelijk waarvoor en wanneer je ze gebruikt. Dit is niet alleen zonde van je geld, maar verlaagt ook de kwaliteit van de dronebeelden. In dit artikel lees je alles over ND-filters en ik vertel wanneer en hoe je ze moet gebruiken. Is het kopen van zo’n filtersetje voor je drone het überhaupt waard?  

ND-filters zijn er in verschillende soorten voor verschillende drones:

ND-filter voor:	Merk	Prijs
DJI Mini 3 Pro	DJI	Bekijk op Bol.com
DJI Mavic 3	DJI	Bekijk op Bol.com
DJI Mavic Mini	DJI	Bekijk op Coolblue

Welke ND-filter moet ik gebruiken voor mijn drone? 

Welke ND-filter je gebruikt is afhankelijk van de lichtomstandigheden. Deze omstandigheden worden beïnvloed door het tijdstip op de dag en de weersomstandigheden.

Je koopt ND-filters vaak in een setje van 4 met bijvoorbeeld een ND4, ND8, ND16 en een ND32-filter. Er zijn ook ND-filters met een ND64 of ND2-filter. Veel keuze dus, maar welke filter gebruik je op welk moment?

Als de zon fel schijnt is er sneller sprake van overbelichting. In dat geval pak je een zwaardere ND-filter, zoals een ND32 of een ND64. Is het bewolkt en schijnt er niet zoveel zon, dan kan je beter gebruik maken van een ND4 of een ND8-filter. Hieronder zie je een tabel die je nog een beter beeld geeft: 

Filters	Wanneer je welke gebruikt
ND4	Aan het begin of aan het eind van de dag als de zon op- of ondergaat. Er is weinig licht maar de zon schijnt wel op de camera.
ND8	Bewolkt weer met vrijwel geen zon.
ND16	Zit er een beetje tussenin. Hangt vooral af van de stand van de zon en op welk tijdstip. Ik zou zeggen aan het eind van de middag of na zonsopgang (op een dag met zon).
ND32	Midden op de dag met felle zon die op de camera schijnt.
ND64	Op dagen met de meest felle zon. Maar denk ook aan gebieden met veel water, sneeuw of een woestijn.

Uiteindelijk zitten ze allemaal dicht bij elkaar. Daarmee bedoel ik dat soms de ND4 en de ND8 gebruikt kan worden. Op dagen met fel zonlicht kan je de ND32 of ND64 gebruiken. Op den duur kan je dit steeds beter inschatten.

Maar hoe weet je nu wanneer je camera overbelicht is of niet? In de DJI-app is het mogelijk om een histogram aan te zetten. Vaak vind je deze optie om de camera-instellingen van je drone. De histogram laat dan duidelijk zien of je camera overbelicht is of niet. In de video hieronder wordt precies laten zien hoe deze histogram werkt.

Voorbeeldscenario: stel dat de zon opkomt en je de shutterspeed wil verlagen om motion blur te creëren. Nadat je de shutterspeed hebt verlaagd zie je aan het histogram dat je camera overbelicht is.

Je zet vervolgens een ND4-filter op je drone, maar het histogram zegt nog steeds dat het beeld overbelicht is. Als reactie hierop zet je een ND8-filter op de drone en het histogram geeft aan dat het beeld niet overbelicht of onderbelicht is. je hebt de goede ND-filter gekozen en filmt met de juiste belichting.

Precies hetzelfde geldt andersom. Als je drone onderbelicht is gebruik je een lichtere filter in plaats van een donkere. Als je drone met een ND32 aangeeft dat de camera onderbelicht is, gebruik dan bijvoorbeeld een ND16. Indien nodig gebruik je een ND8, een ND4 of helemaal geen filter. 

Hieronder zie je hoe je de histogram aanzet in het camera-menu van je drone.

Op het plaatje hierboven zie je dat het beeld zwaar onderbelicht is. Zorg ervoor dat de grafiek een beetje in het midden van het histogram zit. Als de waarde die je nu ziet helemaal aan de rechterkant zit, dan is je beeld overbelicht. In de bovenstaande video wordt dit vanaf minuut 7:20 duidelijk uitgelegd.

Welke ND-filters moet ik kopen? 

De meeste drones hebben hun eigen ND-filters. Dit geldt voor de wat duurdere drones van minstens een paar 100 euro. Je moet oppassen dat je geen troep koopt, omdat dit ten koste kan gaan van de kleuren in je beeld.

Voor een mooi setje ND-filters moet je denken aan minimaal 80-90 euro. Zorg altijd dat je een setje koopt met verschillende filters, want elke weersituatie is anders.

Meer informatie over ND-filters kan je eventueel vinden op DJI.com.

Waarvoor gebruik je ND-filters? 

Dit is niet voor iedereen even duidelijk. Het enige wat een ND-filter (Neutral Density) doet is de hoeveelheid licht die in een camera komt verlagen. Dit betekent niet dat het automatisch betere kwaliteit oplevert, omdat het een aantal extra stappen vereist.

Door een ND-filter te gebruiken neemt de hoeveelheid licht in een camera af. Als de hoeveelheid licht afneemt kan je de shutterspeed verkorten. Door de shutterspeed te verkorten krijg je een zogeheten ‘motion blur’.  

Wat is de shutterspeed (sluitertijd) van een camera? Met de sluitertijd wordt de tijd van belichting voor één afzonderlijk beeld gekozen. Bij een sluitertijd van 1/30 wordt een beeld 10 keer langer belicht dan bij 1/300. Hoe langer de sluitertijd, hoe meer bewegingsonscherpte er ontstaat. Deze bewegingsonscherpte noemen we in het Engels ‘motion blur’. 

Als je de shutterspeed verlengt merk je dat het beeld overbelicht raakt. Zodra je een ND-filter gebruikt wordt deze overbelichting tegengegaan en is alles weer in balans. Op die manier heb je een motion blur zonder dat je beeld overbelicht raakt en de kwaliteit achteruitgaat. 

Wat is een motion blur? Een motion blur is de vervaging van een bewegend voorwerp in het beeld. Stel dat je met een drone een auto filmt, dan zal die een beetje vervagen. Als je je hand voor je ogen schudt zie je diezelfde vervaging, aangezien je ogen al deze details niet kunnen opnemen in zo’n korte tijd.

Het geeft een heel natuurlijk effect als je dit ook op beelden van je drone terug kan zien. Als je de ISO niet verlaagt wordt er geen motion blur gecreëerd.

Geen motion blur betekent dat, in geval van het voorbeeld met je hand, je de hand voor de camera kunt volgen zonder vervaging. En begrijp me niet verkeerd: sommige mensen vinden dit mooier, het ziet er alleen minder realistisch uit. 

Hoe gebruik je ND-filters? 

Hoever je de shutterspeed moet verlengen hangt af van de hoogte van je fps. Volgens een veelgebruikte filmregel moet de shutterspeed twee keer zo hoog zijn dan de fps. Voorbeeld: met een drone van 60 fps zet je de shutterspeed op een hoogte van 1/120. Op deze manier weet je zeker dat je een natuurlijke vervaging creëert in je beelden.

Je kunt de shutterspeed alleen verlengen als je drone dit toestaat. Bij de wat duurdere drones van bijvoorbeeld DJI is het mogelijk om de camera-instellingen te veranderen. Op die manier kan je eenvoudig de shutterspeed verlengen. Hieronder zie je een foto waar je dit kunt vinden.

• Een ND4 verlaagt de hoeveelheid licht met 1/4. Dit maakt het mogelijk om de shutterspeed langer te maken van 1/100 naar 1/25. 
• Een ND8 verlaagt de hoeveelheid licht met 1/8. Je kunt de shutterspeed verlengen van 1/200 naar 1/25. 
• Een ND16 verlaagt de hoeveelheid licht met 1/16. Hierdoor kun je de shutterspeed verlengen van 1/400 naar 1/25. 

Houd de ISO-waarde gewoon op 100. Dit kun je op de afbeelding hieronder ook vinden.

Hoe meer zon, hoe lichter het beeld is. Je camera heeft dan een kortere shutterspeed nodig om zo overbelichting tegen te gaan. Bijvoorbeeld: de shutterspeed verkorten van 1/200 naar 1/400. Om die kortere shutterspeed te behouden voor de motion blur heb je dus een ND-filter nodig die de rest van het licht tegenhoudt. In dit geval heb je een ND16 nodig. 

Een ND-filter kan je makkelijk op de camera van de drone zetten. Toch kostte het mij in het begin wat tijd voordat ik wist hoe je een ND-filter op een Mavic zet. Daarom laat ik door middel van 2 afbeeldingen zien hoe je dat op een Mavic doet.

Voor de Phantom drones is het nog makkelijker. Let erop dat je een beetje kracht moet zetten om de filter eraf te draaien.

Wanneer moet je ND-filters gebruiken? 

We weten nu dat ND-filters worden gebruikt om een vervaging te creëren in het beeld. Deze vervaging wordt voornamelijk gecreëerd bij bewegende elementen in de video of foto. Zonder een beweging in het beeld valt er niet zoveel te vervagen.

Vraag jezelf dus van tevoren af of je veel bewegende objecten gaat filmen. Ben je alleen geïnteresseerd in het filmen van landschappen, dan zal een ND-filter geen wereld van verschil maken.  

Bij een landschap met een waterval is het juist wel weer handig, omdat een waterval een bewegend element is in je video/foto. De afstand tussen het object en de drone is ook van invloed op het effect. Als jij vanaf een paar honderd meter hoog een auto filmt, dan zul je er niet zoveel van merken. Vlieg je en stuk dichterbij, dan komt die vervaging een stuk beter in beeld.  

Niet alleen bewegende objecten worden vervaagd. Het bewegen van de camera van de drone levert ook een motion blur op. Dus ja, in de vrijwel alle gevallen gebruik je ND-filters, maar het geeft niet altijd evenveel effect.

Vlieg je vaak in het donker? Uiteindelijk is het doel van ND-filters om de hoeveelheid licht die door de camera komt te verminderen. Want ja, zodra je de shutterspeed langer maakt voor een motion blur wordt het beeld een stuk lichter. Deze overbelichting compenseer je dan met een ND-filter. 

In het donker is dit echter helemaal niet interessant. Er valt dan niet zoveel te compenseren, omdat de camera in het donker vaak onderbelicht is. Als je in het donker de shutterspeed langer maakt krijg je een lichter beeld zonder dat dit tot overbelichting leidt.  

Aangezien het in Nederland niet is toegestaan om in het donker te vliegen krijg je hier niet/nauwelijks mee te maken. Toch is het handig om te weten. Krijg je ooit de kans om in het donker te vliegen? Vergeet dan niet de ND-filter van je drone te halen.

ND-filters worden vooral gebruikt bij het maken van video’s. In een video heb je vaak een bewegend element. Toch kan je deze motion-blur foto’s maken waarop iets beweegt. Neem als voorbeeld een waterval. Als jij een foto maakt van een waterval kan je hier ook een vervaging in creëren.

Toch gebruik je ND-filters een stuk minder bij het maken van foto’s. Het is een bepaalde stijl in een foto die je niet altijd toepast. Als je (overdag) video’s maakt gebruik je ze vrijwel altijd.  

Het gebruik van ND-filters is lastiger als je steeds een nieuwe ND-filter nodig hebt. Stel dat je bij zonsondergang vliegt, dan verandert de hoeveelheid licht snel. Je zult dan ook snel moeten wisselen van ND-filter. Maar als je telkens van ND-filter moet wisselen mis je de zonsondergang.

Aan het begin van de zonsondergang heb je een donkerdere ND-filter dan aan het eind van de zonsondergang. Hierdoor raakt je beeld een stuk sneller onderbelicht en dat kan ten koste gaan van de kwaliteit.